Świadczymy usługi w zakresie przesyłania energii elektrycznej i udostępniania systemu elektroenergetycznego – przy zachowaniu wymaganych kryteriów bezpieczeństwa pracy krajowego systemu elektroenergetycznego (KSE). Działania operatora są uwarunkowane regulacjami prawnymi dotyczącymi sektora elektroenergetycznego – zarówno polskimi, jak i europejskimi – a także bezpieczeństwem dostaw energii oraz rozwojem technicznym. Wszystko to sprawia, że jesteśmy przedsiębiorstwem o istotnym znaczeniu dla porządku i bezpieczeństwa publicznego oraz o szczególnym znaczeniu dla polskiej gospodarki. PSE są również członkiem europejskiego stowarzyszenia operatorów ENTSO-E.

Zadania realizowane przez PSE jako operatora systemu przesyłowego sprowadzają się do pięciu podstawowych kategorii:

1. Jakość i bieżące bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej.
2. Wystarczalność krajowej sieci przesyłowej.
3. Funkcjonowanie krajowego centralnego mechanizmu bilansowania handlowego.
4. Współpraca międzynarodowa w ramach połączonych systemów elektroenergetycznych oraz jednolitego europejskiego rynku energii elektrycznej.
5. Pełnienie funkcji operatora informacji rynku energii.

Regulacje prawne obowiązujące operatora systemu przesyłowego określają standardy techniczne pracy systemu przesyłowego oraz środki techniczne, jakie powinien on mieć do dyspozycji na realizację wymagań w tym zakresie. Zadania realizowane przez PSE w tym obszarze:

• Bilansowanie, czyli równoważenie wytwarzania energii elektrycznej z rzeczywistym zapotrzebowaniem
  Bilansowanie dotyczy zarówno okresów bardzo krótkich (sekund), jak i bardzo długich (godzin). Jest ono realizowane poprzez wykorzystanie utrzymywanych specjalnie w tym celu rezerw mocy. OSP jest zobowiązany do utrzymywania określonych wielkości rezerwy sekundowej, minutowej i godzinowej. Dwie pierwsze formy rezerw pozyskujemy poprzez zawarcie odpowiednich kontraktów z wytwórcami na tzw. regulacyjne usługi systemowe – działanie to poprzedzone jest procedurą przetargową. Źródłem rezerwy godzinowej jest rynek bilansujący (oferty handlowe).
• Zapewnienie spełnienia kryteriów bezpieczeństwa pracy sieci
  Jako OSP jesteśmy zobowiązani do takiego planowania pracy sieci oraz rozkładu wytwarzania w poszczególnych jej węzłach, aby kryterialne zakłócenie nie spowodowało awarii systemowej i ograniczenia dostaw energii do odbiorców. W tym celu opracowujemy plany koordynacyjne o horyzoncie czasowym od trzech lat do jednej doby. Plany obejmują zarówno harmonogramy prac eksploatacyjnych elementów sieciowych, jak i harmonogramy remontów jednostek wytwórczych. W procesie planowania identyfikujemy ograniczenia dotyczące pracy jednostek wytwórczych w poszczególnych węzłach sieci. Zarządzamy tymi ograniczeniami poprzez wykorzystanie mechanizmu rynku bilansującego lub zawieranie odpowiednich umów z wytwórcami.
• Stosowanie automatyk o charakterze prewencyjnym i restytucyjnym oraz opracowywanie planów obrony i odbudowy KSE
  OSP przygotowuje również działania zapobiegające powstawaniu stanów zagrażających stabilności pracy KSE, w tym zwłaszcza rozszerzaniu się awarii w systemie przesyłowym. W tym celu stosujemy różnego rodzaju automatyki systemowe umożliwiające szybkie zmiany układu pracy sieci lub poziomu produkcji jednostek wytwórczych, plany wyłączania odbiorców lub ograniczania dostawy i poboru energii elektrycznej, np. oparte na stopniach zasilania przekazywanych drogą radiową. Na wypadek awarii w systemie przesyłowym mamy opracowane scenariusze odbudowy, przewidujące nawet konieczność odbudowy całego krajowego systemu. Dla umożliwienia realizacji tych scenariuszy operator systemu zawiera kontrakty z wytwórcami zdolnymi do uruchomienia się bez zasilania z zewnątrz (usługa systemowa).
  Czytaj więcej

Jako OSP odpowiadamy za rozbudowę i utrzymanie krajowej sieci przesyłowej oraz jej połączenia z systemami sąsiednich krajów. Dla zapewnienia wystarczalności sieci nasza spółka realizuje poniższe zadania:

• Planowanie rozbudowy sieci przesyłowej, uwzględniające przewidywane zmiany w wielkości i rozkładzie geograficznym krajowego zapotrzebowania, lokalizacje nowych źródeł wytwórczych oraz plany rozbudowy sieci operatorów sąsiednich krajów i operatorów systemów dystrybucyjnych.
• Utrzymanie stanu technicznego urządzeń sieciowych w sposób zapewniający ich wysoką dyspozycyjność.

Specyfika produktu, jakim jest energia elektryczna, wymaga istnienia centralnego mechanizmu bilansowania oraz podmiotu odpowiedzialnego za bilansowanie. Mechanizm bilansowania ma zapewniać zbilansowanie handlowe uczestników rynku energii w czasie rzeczywistym oraz rozliczenie energii wykorzystanej do bilansowania. W Polsce rolę tę pełni mechanizm rynku bilansującego, w ramach którego bieżące bilansowanie uczestników rynku energii jest realizowane w oparciu o oferty zgłaszane przez podmioty aktywnie w nim uczestniczące. Mechanizm rynku bilansującego w bardzo dużym stopniu oddziałuje na inne segmenty rynku energii, a także na decyzje dotyczące sposobu wykorzystywania zasobów wytwórczych.

Zasady działania rynku bilansującego zapewniają:

• równoprawne traktowanie wszystkich uczestników,
• transparentność wyznaczania cen rozliczeniowych,
• możliwość udziału odbiorców (oferty redukcji poboru),
• tworzenie sygnałów cenowych sprzyjających poprawie efektywności funkcjonowania całego sektora.

PSE funkcjonują zgodnie z regulacjami prawnymi nie tylko polskimi, ale również europejskimi, nakładającymi obowiązki również na pozostałych operatorów systemów przesyłowych z obszaru Europy. Wspólnie z innymi operatorami działamy w ramach europejskiego stowarzyszenia operatorów ENTSO-E, którego jesteśmy członkiem. W ten sposób uczestniczymy w budowaniu wspólnego rynku energii elektrycznej. Pracujemy na rzecz niezawodnego funkcjonowania oraz rozwoju połączonych systemów elektroenergetycznych, przy zapewnieniu bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w ramach wspólnego rynku energii Unii Europejskiej.

W skład ENTSO-E wchodzi 40 operatorów systemów przesyłowych z 36 krajów. Członkami Obserwatorami są: turecki operator TEİAŞ oraz Moldelectrica – operator mołdawski.

Rys. 1. Państwa członkowskie zrzeszone w ENTSO-E

W prace ENTSO-E zaangażowanych jest blisko 110 przedstawicieli PSE, którzy na różnych szczeblach organizacji aktywnie uczestniczą we wszystkich istotnych zadaniach.

Pełnimy funkcję Operatora Informacji Rynku Energii, a naszym najważniejszym zadaniem jest utworzenie Centralnego systemu informacji rynku energii. Będziemy nadzorować jego działanie i rozwijać CSIRE o kolejne funkcjonalności.

CSIRE jest obecnie w fazie budowy, ale gdy powstanie, będzie to zaawansowany system teleinformatyczny, w którym będą zgromadzone wszystkie informacje techniczne i handlowe niezbędne do obsługi detalicznego rynku energii elektrycznej. CSIRE będzie zasilany danymi m.in. przez dystrybutorów i sprzedawców energii.

Będzie stanowił też miejsce rejestracji i udostępniania danych pomiarowych pochodzących z liczników energii elektrycznej (pozyskiwanych oraz przekazywanych do CSIRE przez operatorów systemów elektroenergetycznych). Zasadniczą zaletą tego systemu będzie skrócenie czasu realizacji wybranych procesów rynku energii oraz stworzenie jednolitych i transparentnych zasad dostępu do systemu dla przyszłych grup jego użytkowników.

Dzięki CSIRE odbiorcy końcowi uzyskają dostęp do informacji rynku energii, w tym informacji o obowiązujących go umowach dotyczących zaopatrzenia w energię elektryczną, informacji o sprzedawcy energii, danych pomiarowych. Dostęp do danych pomiarowych pozwoli lepiej zarządzać zużyciem energii elektrycznej, co wpłynie na obniżenie rachunków. Wzrośnie również pewność w kwestii poprawności rozliczeń za sprzedaż i dystrybucję energii elektrycznej, ponieważ CSIRE będzie jednorodnym, wiarygodnym i stabilnym źródłem informacji.